Akne pilosebase üniteninin çok çeşitli sebepleri sebeplerden oluşan bir hastalığıdır. Görünümü hafif komedondan hayatı tehdit eden ateşli sistemik formuna kadar çeşitlilik gösterir. Akne her yaş grubunda görülsede çoğunlukla ergenlik dönemi hastalığıdır. 12-24 yaş grubu insanların % 85’i akneden etkilenir. Her ne kadar tipik olarak gençlerde görülse de kadınların % 12 si, erkeklerin % 3 ü 44 yaşına kadar akne problemi yaşayabilir. Akne gelişimi açısından yüksek riskli bireyler
- XYY kromozom genotipi,
- polikistik over sendromu,
- hiperandrojenizim,
- hiperkortizolizm
- puberte prekoks gibi endokrin hastalıklı bireylerdir.
Akne tedavisinde birinci basamak aknenin tanınmasıyla başlar. Yeni doğanda anneden geçen hormonların etkisiyle akne görülebileceği gibi 80 yaşında kullanılan ilaçlara bağlı da (özellikle steroid) akne görülebilir. Bazı hastalarda adet düzensizliği, kilo artışı ve kıllanma artışı ile birlikte de akne görülebilir. Tedavi etkene bağlı değişir ve çoğunlukla medikal tedavi tercih edilir. Medikal tedavi topikal tedaviden sistemik tedaviye veya hormonal tedaviye kadar geniş bir skaladadır.
Akne tedavisinde
1-
Destekleyici tedaviler: Yanlış kozmetik kullanımı veya bazı uyaranlar sonucu akne oluşumu gözlenebilir. Bu durumda hastanın yaşam tarzının değiştirilmesi ve doğru kozmetik ürünlerle akne ilaçsız tedavi olabilmektedir.2-
Topikal tedaviler: Hafif aknesi olan hastalarda tek başına tercih edilebilir. Bu basamakta komedolitikler (azelaik asit, retinoik asit, benzoil peroksit, salisilik asit vb), antibiyotikler (tetrasiklin, nadifloksasin, klindamisin, sodyum sulfasetamid, azitromisin) veya bunların kombinasyonları doktor gözetiminde önerilmekte ve belli bir süre kullanılmaktadır. Bu preparatların genel özelliği ilk başlarda kızarıklık, yanma, dökülme, soyulma gibi yan etkiler görülebilir ve bu etki 1-2 hafta devam edebilir. Şiddetli olmadığı sürece normal kabul edilir3-
Sistemik tedaviler: Hastalığın şiddetine göre topikal tedavilere sistemik tedavi eklenebilir. Sistemik tedaviler azitromisin veya tetrasiklin gibi antibiyotik türevleri olabileceği gibi izotretinoin gibi A vitamini türevi de olabilir. Antibiyotikler mutlak topikal ajanlarla kombine kullanılması gereklidir. Aksi takdirde direnç gelişebilir.
İzotretinoin(roaccutane, zoretanin, aknetrent, acnegen) kullanımından önce ve kullanım sırasında bazı tetkiklerle hasta takip edilir.Genel olarak güvenli kabul edilse de bilinçsiz kullanımı çok ciddi hasarlara yol açabilir.Gebelik şüphesi olanlarda
KESİNLİKLE kullanılmamalıdır. Tedavi sırasında gözlerde, dudaklarda ve hatta bütün vücutta kuruluk görülebilir normal kabul edilir tedaviden sonra düzelir. Nadiren karaciğer enzim yüksekliği ve ya kolesterol yüksekliği görülebilir. tedaviden sonra düzelir. Tedavi sırasında saç dökülmesi olabilir normal kabul edilir. Çok az hasta grubunda depresyona eğilim vardır. İlaç kullanımı sırasında ve ilaç bırakıldıktan 1 ay sonrasına kadar hamile kalmak kesinlikle yasaktır. İlaç kullanımı sırasında ve ilaç bitiminden 1 ay sonrasına kadar lazer epilasyon ve kontakt lens kullanımı da önerilmez.4-
Diğer tedavi yöntemleri: Klasik tedavi kabul etmeyen yada kullanamayan hastalarda veya klasik tedavilere ek olarak alternatif tedaviler kullanılabilir. Bunlar akne peelingleri, lazer ve ya IPL gibi ışık tedavileri olabilir.Akne tedavi edilmediği takdirde de türüne göre iyileşme eğilimi olan bir hastalıktır. Tedavi edilmeyen aknelerin skar ve leke bırakma potansiyelinde olanları çok ciddi kozmetik problemlere yol açabilir. Skar tedavisi akne tedavisine göre daha uzun soluklu ve başarı oranı daha düşük bir tedavi şeklidir
